Lễ hội Kate của người Chăm đạo Bàlamôn là một trong 15 lễ hội lớn nhất tại Việt Nam, thu hút hàng nghìn du khách thập phương về tham gia.
Lễ hội Kate năm 2025 là một trong những lễ hội truyền thống quan trọng nhất của đồng bào Chăm theo đạo Bàlamôn ở Ninh Thuận cũ, nay là tỉnh Khánh Hòa. Sự kiện tổ chức định kì tại các điểm di tích tiêu biểu như tháp Po Klong Garai, tháp Po Rome, tháp Po Ina Nagar… vào đầu tháng 7 lịch Chăm (tháng 9 – 10 dương lịch hàng năm). Năm nay, ngoài phần lễ diễn ra ngày 20 – 22.10, phần hội kéo dài suốt từ ngày 17 – 23.10 với các trải nghiệm không gian văn hóa, triển lãm, ẩm thực, trò chơi dân gian.Lê Lương Phong (35 tuổi) là một người dân địa phương, đã tham gia lễ hội và chụp ảnh tại đây trong 5 năm qua. Năm 2025, lễ hội Kate theo anh có quy mô lớn nhất từ trước đến nay, thu hút đông đảo người dân du khách về dự. Năm nay, anh Phong chụp ảnh tại hai nơi là lễ hội Kate tại tháp Po Klong Garai và Lễ rước y trang Po Ina Nagar ở làng Hữu Đức.Lễ hội Kate là dịp người Chăm tưởng nhớ tổ tiên, tôn vinh các vị vua thần hóa như Po Klong Garai, Po Rome. Không chỉ vậy đây cũng là lúc họ thể hiện sắc màu văn hóa truyền thống đặc sắc của mình qua âm nhạc, điệu múa, trang phục, ngôn ngữ và tín ngưỡng dân gian.Tùy từng nơi mà lễ hội Kate kéo dài từ 3 tơi 5 ngày, thu hút hàng nghìn người tới dự. Người Chăm coi lễ hội Kate như Tết Cha, đối lập với lễ Roya là Tết Mẹ.Đã được công nhận là Di sản văn hóa phi vật thể quốc gia của Việt Nam, lễ hội Kate mỗi năm càng được chú trọng gìn giữ và đầu tư hơn về quy mô. Đó không chỉ là công tác bảo tồn di sản dân tộc thiểu số mà còn giúp thúc đẩy du lịch văn hóa, phát triển kinh tế địa phương.Dòng người từ dân địa phương, du khách khắp các vùng đổ về để tham gia lễ hội lớn nhất năm của người Chăm Bàlamôn.Như nhiều lễ hội khác, Kate cũng gồm 2 phần lễ và hội. Lễ được diễn ra trang nghiêm với nghi thức rước kiệu, tắm tượng thần, cúng tế trong các tháp Chăm cổ…Những cô gái Chăm theo đoàn dâng lễ vật trong lễ hội Kate lên các tháp cổ.Anh Phong chia sẻ, hàng năm anh theo dõi thông tin lịch trình tổ chức lễ hội để sắp xếp lịch cá nhân có thêm thời gian đi chụp ảnh, tham gia lễ Kate. Sau phần lễ ở các tháp Chăm cổ, người dân cũng tổ chức lễ cũng tại gia đình. Theo anh, nếu có quen người Chăm, họ còn mời về nhà ăn uống sau lễ như ăn Tết của người Kinh.Lễ vật bà con người Chăm Bàlamôn dâng lên thần tại tháp trong phần lễ cúng.Phần hội sôi động với các màn trình diễn múa hát, biểu diễn trống, chiêng, kèn, các trò chơi dân gian… hấp dẫn du khách phương xa tới trải nghiệm. Nổi bật có nhiều đặc sản của người Chăm sẽ được chuẩn bị để thết đãi như bánh tét lá chuối, thịt nướng, rượu cần…
